İzahlı lüğət
DIZ-DIZ, DIZZ (ID - 9546)təql. 1. Arıların, çibinlərin, yaxud qaynamaqda olan samovarın çıxardığı səs.
2. Birinə yanıq, acıq verəndə çıxarılan səs. [Qaraca qız:] Dızz, qara köpək, dızz, necəsən, tuta bilmədinmi, - deyə qara köpəyə yanıq verirdi.... |
DIZIXMAQ (ID - 9547)f. dan. Sürüşmək, əkilmək, aradan çıxmaq, qorxub qaçmaq. Kədxuda üstünə qara yaxdılar; Sözlərin danışıb tez dızıxdılar. Q.Zakir.
|
DIZILDAMAQ (ID - 9548)f. Dızıltı səsi çıxarmaq. Samovar xoş bir ahənglə dızıldayır. Ə.Sadıq.
|
DIZILTI (ID - 9549)is. Dız-dız səsi. [Ovçu Qasım:] Gördüm kolun altında bir kor sərçə oturub, arının dızıltısını eşitcək ağzını ayırdı və arı buğdanı onun ağzına buraxıb getdi. Ə.Haqverdiyev. Sonra dedim: - ..Bu nə dızıltıdır belə;...
|
DIZQAX (ID - 9550)is. məh. Bitki bitirməyən, məhsul verməyən yer.
|
Dİ (ID - 9551)əd. 1. Təkid, əmr, ya xahiş bildirir. Di, yaz! Di, tez ol! Di, gəl çıx! - Di, yumma gözlərini, qoy görüm doyunca barı. X.Natəvan. Toplayıb bir dəstə çiçək; Di, gəlin məktəbə gedək. Ə.Cavad. Odur, qızım, - deyə qarı yavaşdanpıçıldadı....
|
DİABET (ID - 9552)[yun.] tib. Çoxlu sidik ifrazı şəklində təzahür edən bir sıra xəstəliklərin adı.
Şəkər diabeti - başlıca əlaməti sidikdə və qanda şəkərin çoxalmasından ibarət olan xəstəlik; şəkər xəstəliyi. Yağlı-yavan, nə düşdü,... |
DİABETLİ (ID - 9553)sif. və is. tib. Şəkər xəstəliyi olan (adam).
|
DİAFRAQMA (ID - 9554)[yun.] 1. anat. Döş boşluğu ilə qarın boşluğu arasında olan pərdə. Heyvanın qarın boşluğu ilə döş boşluğu arasında nazik əzələlərdən ibarət bir pərdə vardır, bu, onun diafraqmasıdır. C.Cəbrayılbəyli.
2. Optik cihazlarda:... |
DİAFRAQMALI (ID - 9555)sif. xüs. Diafraqması olan.
|
DİAKRİTİK (ID - 9556)sif. [yun.] dilç. Hərflərin üstündə və ya altında qoyulan.
□ Diakritik işarə - hərfin altında və ya üstündə olan və tələffüzü göstərən işarə. |
DİAQNOST (ID - 9557)[yun.] tib. Diaqnozu düzgün təyin edən həkim (bax diaqnoz). O həkim yaxşı diaqnostdur.
|
DİAQNOSTİK (ID - 9558)sif. [yun.] tib. Diaqnoza, diaqnostikaya aid olan, xəstəliyin xüsusiyyətini bildirən. Diaqnostik üsullar. - ..Diaqnostik məqsədlərlə hazırda, tərkibində dəqiq indikatorlar olan izotoplar daxil edilmiş bəzi birləşmələr işlədilir....
|
DİAQNOSTİKA (ID - 9559)[yun.] Tibbin, xəstəliklərin əlamətlərindən, diaqnoz qoyma üsul və prinsiplərindən bəhs edən şöbəsi. //Diaqnozu müəyyən etmə, diaqnoz qoyma (qoyulma). ..Rentgen şüaları fotoqrafiyada və bəzi xəstəliklərin diaqnostikasında...
|
DİAQNOZ (ID - 9560)[yun.] tib. Xəstəni hərtərəfli müayinə nəticəsində onun xəstəliyinin müəyyən edilməsi. Əziz əlini ürəyinin üstünə qoyandan sonra həkim diaqnozunun dürüstlüyünə daxilən sevindi. Ə.Vəliyev. Mənim gümanım gələn bir diaqnozu...
|
DİAQONAL (ID - 9561)[lat. əsli yun.] 1. riyaz. Çoxbucaqlının və ya çoxüzlünün yanaşı olmayan təpələrini birləşdirən düz xətt. Dördbucaqlının diaqonalı.
2. Toxuma milləri çəpinə gedən sıx parça növü. // Bu parçadan tikilmiş. Diaqonal... |
DİAQRAM (ID - 9562)[yun.] Müxtəlif kəmiyyətlər arasındakı nisbəti göstərən qrafik təsvir; cədvəl. Neft sənayesinin artım diaqramı. O, diaqramlarla kifayətlənməyib .. öz fikrini əyani surətdə göstərirdi. M.Hüseyn. Əhmədov divardakı cədvəllərə,...
|
DİALEKT (ID - 9563)[yun.] dilç. 1. Yerli şivə, ləhcə. Məhəlli dialekt. Bakı dialekti.
B a x dialektal. Dialekt sözləri. |
DİALEKTAL (ID - 9564)sif. [yun.] dilç. Dialektə aid olan, dialekt mahiyyətində olan. Dialektal ifadə. Dilin dialektal xüsusiyyəti.
|
DİALEKTİK (ID - 9565)is. [yun.] fəls. Dialektik fəlsəfə tərəfdarı, dialektik üsul tətbiq edən (metafizik əksi). ^
|
DİALEKTİK (ID - 9566)sif. [yun.] fəls. Dialektikaya aid olan, dialektika qanunlarına əsaslanan, metafizikaya zidd olan. Dialektik fəlsəfə. Dialektik təfəkkür. Dialektik üsul. Dialektik materializm.
|
DİALEKTİKA (ID - 9567)[yun.] 1. fəls. Təbiət, cəmiyyət və təfəkkürün hərəkət, dəyişmə, təzələnmə və inkişafının ümumi qanunlarından bəhs edən elm. Materialist dialektika.
fəls. Bir şeyin hərəkət və inkişaf prosesi. Hadisələrin dialektikası.... |
DİALEKTİZM (ID - 9568)[yun.] dilç. Dialektdən ədəbi dilə keçmiş məhəlli söz və ya ifadə. Yazıçının dilində təsadüf edilən dialektizmlər.
|
DİALEKTOLOGİYA (ID - 9569)[yun. dialekt və logos - elm, anlayış] dilç. Dilçiliyin, dildə olan dialektləri (ləhcə və şivələri) öyrənən şöbəsi.
|
DİALEKTOLOJİ (ID - 9570)sif. [yun.] dilç. Dialektologiyaya aid olan. Dialektoloji xəritə. Dialektoloji ekspedisiya. Dialektoloji atlas.
|
DİALEKTOLOQ (ID - 9571)[yun. dialekt və logosdan] dilç. Dialektologiya mütəxəssisi olan dilçi. Azərbaycan dialektoloqlarının əsərləri.
|
DİALOJİ (ID - 9572)sif. [yun.] Dialoq mahiyyətində olan, dialoq (mükalimə) şəklində olan.
|
DİALOQ (ID - 9573)[yun.] Ədəbi əsərin, iki şəxsin söhbəti şəklində yazılmış hissəsi; mükalimə. Sabirin “Əhvalpürsanlıq” dialoqu. - O, bu ilk dialoqda Hüseynin füsunkar səsindən sehirlənmişdi. S.Rəhman.
|
DİAMAT (ID - 9574)[dialektik materializm söz. ixtisar forması] dan. Dialektik materializm (ali məktəbdə keçilən fənn). Diamat müəllimi. Diamatdan imtahan vermək.
|
DİAMETR (ID - 9575)[yun.] riyaz. Çevrənin mərkəzindən keçib onu iki bərabər hissəyə bölən düz xətt.
// Dairəyə, yaxud dairəyə oxşar şəkildə olan cisim və ya sahənin kənarlarındakı qarşılıqlı nöqtələr arasındakı məsafə. Ağacın... |
DİAMETRAL (ID - 9576)sif. [lat. əsli yun.] Diametr xətti ilə ortadan bölən, ya bölünən. Diametral səth.
|
DİAMETRLİ (ID - 9577)sif. Diametri müəyyən ölçüdə olan. 10 mm diametrli boru.
|
DİAPAZON (ID - 9578)[yun.] 1. mus. Hər hansı bir müğənninin, yaxud musiqi alətinin malik olduğu müxtəlif yüksəklikdə olan səslərin məcmusu. Müğənninin səs diapazonu böyükdür. - Nəğməkarların və ya musiqi alətlərinin ən bəm səsdən ən zil...
|
DİAPAZONLU (ID - 9579)sif. Müəyyən diapazonu olan.
|
DİAPOZİTİV (ID - 9580)[yun. dia - vasitəsilə və lat. positivus - müsbət] fot. Proyeksiya fənəri vasitəsilə göstərilmək üçün şüşə və s. üzərinə salınmış şəkil.
|
DİASPOR (ID - 9581)is. [yun.] Xalqın mənsub olduğu ölkədən kənarda yaşayan mühüm hissəsi.
|
DİATERMİYA (ID - 9582)[yun.] tib. Yüksək təzyiqli elektrik cərəyanı ilə müalicə üsulu.
|
DİATEZ (ID - 9583)[yun.] tib. Orqanizmin bəzi xəstəliklərə meyilliyi.
|
DİATONİK (ID - 9584)sif. [yun.] mus. Ardıcıl surətdə ladın bir pərdəsindən digərinə keçən, yaxud yerləşən. Diatonik qamma (bütöv və yarımtonlardan ibarət səslərin ardıcıl sırası). - Avropa musiqisində olduğu kimi, Azərbaycan musiqisində də...
|
DİB (ID - 9585)is. 1. Dəniz, çay, kol və s. suyunun altındakı torpaq səthi. Görünməz olmuşdur dənizin dibi; Qayıq yırğalanır bir beşik kimi. S.Vurğun. Sanki qalxmaq istəyir göyə dənizin dibi. R.Rza. Qoca, avarı suyun dibinə dayayıb, ayaqları...
|
DİBA (ID - 9586)is. [fars.] klas. Zərli gülləri olan ipək parça.
// Sif. mənasında. Həmin parçadan tikilmiş. Xoş yaraşır sənə diba nimtənə; Bu bəzəyinyeni əlaməti var. M.P.Vaqif. Diba nimtənəli, tikmə köynəkli; Yaşıllı, zərbaflı, allı... |
DİBAÇƏ (ID - 9587)is. [fars.] ədəb. 1. Keçmişdə: kitabın qızıl suyu ilə nəqşlərlə bəzənmiş müqəddiməsi, ilk səhifələri.
2. Giriş, müqəddimə. Füzuli divanının “Dibaçə”si. // Məc. mənada. [Mirzə Fətəli:] Sözünü buyur, dibaçə... |
DİBCİK (ID - 9588)is. Tüfəng qundağının döşə dirənən enli hissəsi. Tüfəngin dibciyi. - Dibcik qısdı məməsinə, körpə ayaqlı Çin qadınları. R.Rza.
|
DİBÇƏK (ID - 9589)is. İçinə torpaq tökülərək gül, kol və başqa bitkilər əkilən qab. Gül dibçəyi. Saxsı dibçək. - Əhməd durub o biri otağa keçdi, hər əlində bir dibçək qayıtdı.. S.Rəhimov. Divarlar şəkillərlə bəzənmiş, pəncərələrə...
|
DİBÇƏKVARİ (ID - 9590)sif. Dibçək kimi, dibçəyə oxşar. Dibçəkvari qab.
|
DİBDƏNÇIXMA (ID - 9591)sif. Budaqsız çubuq, zoğ, şiv. Dibdənçıxma çubuq.
|
DİBDƏNDÜŞMƏ (ID - 9592)sif. Tağların diblərinə yaxın qismində əmələ gələn meyvə, məhsul. Dibdəndüşmə xiyar.
|
DİBDOLDURAN (ID - 9593)is. k.t. Bitkilərin dibini torpaqla dolduran alət və s. Suvarma şırımları açmaq üçün kultivatora dibdolduranlar qoşulur. “Pambıqçılıq”.
// Sif. mənasında. Dibdolduran alət. |
DİBƏK (ID - 9594)is. 1. Daş, ya ağacdan böyük həvəng. Qəhvəni dibəkdə döyərlər. - Haman daş, haman dibək. (Ata. sözü).
2. Buğda və çəltik döymək üçün yerdə qazılmış kiçik çuxur. Dibəkdə düyü döymək. |
DİBİR (ID - 9595)is. məh. Təsbəhlərdə olan uzunsov muncuq dənəsi.
|
Bu səhifə dəfə baxılıb
Tarix fənni üzrə hazırlıq (Abituriyent və MİQ hazırlığı)
Tam məlumat...
Vakansiya - Rus bolmə üçün Riyaziyyat müəlimi
Tam məlumat...
İngilis dili dərsləri
Tam məlumat...
......