İzahlı lüğət
DƏLİBÖYÜRTKƏN (ID - 8846)is. bot. Moruğa bənzər tünd-qırmızı meyvəsi olan kol və onun meyvəsi.
|
DƏLİCƏ (ID - 8847)1. sif. Dəli kimi, dəlisoy. Dəlicə hərəkət.
zərf məc. Çox bərk, son dərəcə, hədsiz, dəlicəsinə. Dəlicə sevmək. zool. Qoyun beynində əmələ gələn qurd. |
DƏLİCƏSİNƏ (ID - 8848)zərf 1. Dəli kimi, dəlilərə xas olan bir surətdə, özünü itirmiş halda. 'Dəlicəsinə hərəkət. Dəlicəsinə danışmaq.
Rəsul dəlicəsinə ayılıb gördü ki, qəbiristanlıqdadır. “Aşıq Qərib”. [Ayna:] Yoxsa sən mənim... |
DƏLİCİ (ID - 8849)is. Dələn (deşən) alət, deşici alət. Dəlmə işləri elektrik dəliciləri vasitəsilə aparılır.
// Sif. mənasında. Dəlici alət. |
DƏLİ-DİVANƏ (ID - 8850)bax dəli 1 və 4-cü mənalarda. Bu uçan pərvanədir; Qəlbi şanəşanədir; Mən xəbərsiz gəlmişəm; Yar dəlidivanədir. (Bayatı). Bən bir dəli-divanəyəm, gör kim, nə məmur olmuşam. Nəsimi. [1-ci əcinnə:] Budur, neçə vaxtdır xanım...
|
DƏLİ-DOLU (ID - 8851)sif. dan. İntizamsız, danışığını, hərəkətini bilməyən. Dəli-dolu adam.
// Dəlibaş. Hirsli, dəli-dolu bir gəncə bənzər; Atalar demişkən, acıqlı mərddir. S.Vurğun. |
DƏLİGİLAS (ID - 8852)is. bot. Dağlarda bitən və yeyilməyən acı meyvəsi olan yabanı gilas.
|
DƏLİXANA (ID - 8853)is. 1. Ruhi xəstələri, dəliləri saxlamaq və müalicə etmək üçün xəstəxana. A kişi, bu məlun oğlu [Molla Abbas] genə buradadır? Bəs bunları aparacaq idilər dəlixanaya? C.Məmmədquluzadə.
2. məc. Çox hay-küy olan, səsdən... |
DƏLİXƏK (ID - 8854)sif. və is. dan. 1. Dəli xasiyyətləri göstərən. Onun sözlərinə çox bənd olma, dəlixək adamdır.
2. Gülməli hərəkətlər göstərən və gülməli sözlər danışan adam; təlxək. |
DƏLİXƏKLİK (ID - 8855)is. Güldürücülük; təlxəklik.
|
DƏLİK (ID - 8856)b ax deşik. Dəlik açmaq. - [Molla Xəlil] bir dəlik axtarırdı ki, içəridəki qadının kim olduğunu görüb tanısın. S.Hüseyn.
dəlik-dəlik sif. Deşik-deşik, çox deşikli. Dəlik-dəlik taxta. □ Dəlik-dəlik etmək deşik-deşik... |
DƏLİKÇİÇƏK (ID - 8857)is. bot. Novruzçiçəyi fəsiləsindən olan bir, iki, bəzən çoxillik ot bitkisi.
|
DƏLİK-DEŞİK (ID - 8858)1. sif. Çox deşikli, deşikdeşik. Dəlik-deşik bayraqların rəngi qana boyanmışdır. S.Vurğun.
2. top. Dəliklər, deşiklər. Dəlik-deşiyini tutmaq. - [Heydər bəy:] Əgər yüz min zəhmətlə birisini dağların dəlik-deşiyindən çıxartsan,... |
DƏLİK-DEŞİKLİ (ID - 8859)sif. Dəlik-deşikləri çox olan, başdan-başa deşik olan. Dəlik-deşikli damdan yağış damır.
|
DƏLİKLİ (ID - 8860)sif. Dəliyi olan; deşikli. Dəlikli sərnic. Dəlikli dolça.
□□ Dəlikli sümük anat. - qılça ilə birləşən sümük. |
DƏLİQANLI (ID - 8861)1. is. Həddi-büluğa çatmış gənc, cavan oğlan. ..Səfərin Sibirdən qaçıb, başına özü kimi dəliqanlıları cəm edərək quldurluq etməyi hər yerə yayılmışdır. S.S.Axundov. Bu adamın hərəkətindən və simasından gəncliyində...
|
DƏLİQANLILIQ (ID - 8862)is. 1. Həddi-büluğa çatmış gəncin hal və keyfiyyəti.
İgidlik, cəsurluq, cəsarət. // Qızğınlıq, coşqunluq. |
DƏLİ-QUDURMUŞ (ID - 8863)is. Azğın, qudurğan (adam). [Tükəz:] Görəsən, gənə hansı dəliqudurmuşa rast gəldi, tovlayıb at, mal oğurluğuna götürüb getdi. M.F.Axundzadə. Nemət çiynində beşaçılan olduğu halda, bir neçə özü kimi dəli-qudurmuşlarla...
|
DƏLİL (ID - 8864)is. [ər.] Hər hansı bir şeyi sübut etmək üçün əsas; sübut. Tutarlı dəlil. Dəlil gətirmək. Bunu sübut etmək üçün dəlil lazımdır.
[Hacı Kərim:] İksirin aləmdə vücudu olmağına dəlil çoxdur! M.F.Axundzadə. Müəllim hiss... |
DƏLİLƏŞMƏ (ID - 8865)“Dəliləşmək”dən f.is.
|
DƏLİLƏŞMƏK (ID - 8866)f Dəli olmaq, dəli halına gəlmək, özündən çıxmaq, azğmlaşmaq, dəli kimi hərəkət etmək. Onun acığı tutanda dəliləşir.
|
DƏLİLİK (ID - 8867)is. 1. Ağlı başından çıxmış adamın halı. Dəlilik əlamətləri.
məc. Ağılsız iş və hərəkət, ağılsız söz; tərslik. □ Dəlilik etmək - ağılsız iş görmək, mənasız hərəkət etmək; tərslik etmək. [Səlim:] Qızım,... |
DƏLİLLƏŞDİRİLMƏ (ID - 8868)“Dəlilləşdirilmək”dən f.is.
|
DƏLİLLƏŞDİRİLMƏK (ID - 8869)məch. Dəlillərlə əsaslandırılmaq.
|
DƏLİLLƏŞDİRMƏ (ID - 8870)“Dəlilləşdirmək”dən f.is.
|
DƏLİLLƏŞDİRMƏK (ID - 8871)f Dəlillərlə əsaslandırmaq.
|
DƏLİLLƏŞMƏ (ID - 8872)“Dəlilləşmək”dən f.is.
|
DƏLİLLƏŞMƏK (ID - 8873)f Dəlillərlə əsaslanmaq.
|
DƏLİLLİ (ID - 8874)sif. Dəlili olan; sübutlu, əsaslı.
|
DƏLİLSİZ (ID - 8875)sif. Dəlili olmayan; sübutsuz, əsassız. Dəlilsiz fikir sübuta yetməz.
|
DƏLİLSİZLİK (ID - 8876)is. Dəlil, sübut olmaması; sübutsuzluq, əsassızlıq.
|
DƏLİNMƏ (ID - 8877)“Dəlinmək”dən f.is.
|
DƏLİNMƏK (ID - 8878)f. Deşilmək. ..Bir çuval ki köhnəldi, o tərəfdən-bu tərəfdən hey başlayacaq yırtılmağa və dəlinməyə. “Mol. Nəsr.”
// Qazılmaq. Yerlərin bağrı dəlinir; Əcəb tunellər vurulur. Aşıq Əli. |
DƏLİSOV (ID - 8879)sif. Dəli kimi; nə dəli, nə də ağıllı. Dəlisov adam.
// Qızğın, heç bir şeydən çəkinməyən, qorxmayan, cəsarətdə ifrata varan. Siz mənim bir az sərt, bir az ərköyün; Bir az da dəlisov övladlarımsız. M.Araz. |
DƏLİSOVLUQ (ID - 8880)is. Dəlisov adamın halı.
// Dəli hərəkətinə oxşayan hərəkət. Mirsalehin dəlisovluq etməsi; .. İndi desək, əhvalatdı, nağıldı.. Şəhriyar. |
DƏLİSOY (ID - 8881)bax dəlisov. Mənim də onun kimi dəlisoy anlarım var; Vaxt olur ki, pozuram şerimin ahəngini. S.Rüstəm.
|
DƏLİSOYLUQ (ID - 8882)bax dəlisovluq.
|
DƏLİTƏHƏR (ID - 8883)bax dəlisov.
|
DƏLİTƏRƏ (ID - 8884)is. bot. İkişər lələkvari yarpaqları olan xaşxaş fəsiləsindən birillik ot bitkisi.
|
DƏLLAL (ID - 8885)is. [ər.] 1. Alverdə alanla satan arasında vasitəçilik edən şəxs. Genə şəhr içrə gördü ol minval; Satır əvvəlki eşşəyi dəllal. S.Ə.Şirvani. Dəllallar ilə hiylədə şeytan da bacarmaz! Şeytan nəçidir, cin nədi, xortdan da...
|
DƏLLALBAŞI (ID - 8886)is. köhn. Dəllalların böyüyü, başçısı. [Ağa Kərim:] ..Əziz bəy, məlum ola ki, mənə Ağa Kərim dəllalbaşı deyirlər. M.F.Axundzadə.
|
DƏLLALHAQQI (ID - 8887)köhn. b ax dəllallıq 2-ci mənada.
|
DƏLLALLIQ (ID - 8888)is. 1. Dəllallın işi, peşəsi; alverdə alanla satan arasında vasitəçilik. Muxtalə dəllallıq edən bir qadındır. M.S.Ordubadi. [İsmayıl:] Kərbəlayı Xəlil at dəllallığı eləyir, evi də Əmirxizdədir. P.Makulu.
2. Dəllalın vasitəçilik... |
DƏLLƏK (ID - 8889)is. [ər.] 1. Baş və üz qırxmaq peşəsi ilə məşğul olan adam; bərbər. Bəli, başlar başlayıblar qırxılmağa. Dəllək dükanlarında macal yoxdur. C.Məmmədquluzadə.
Köhnə məişətdə: baş və üz qırxmaqla yanaşı, qan almaq... |
DƏLLƏKXANA (ID - 8890)is. [ər. dəllak və fars. ...xanə] Dəllək dükanı; bərbərxana. Səməd, doğrudan da o gedən gedib, bir daha dəlləkxanaya üz çevirmədi. M.Hüseyn.
|
DƏLLƏKLİK (ID - 8891)is. 1. Dəllək (1, 2 və 3-cü mənalarda) peşəsi, işi; bərbərlik. Dəlləkliyi bizim başımızda öyrənir. (Ata. sözü).
2. məc. Hiyləgərlik, haqqı danma. |
DƏLMƏ (ID - 8892)1. “Dəlmək”dən f.is. Dəlmə aləti.
is. Divarda açılmış kiçik taxça. İçəridə kahanın divarlarında böyüklü-kiçikli beş dəlmə gözə çarpırdı. S.Rəhimov. is. Bərə, çəpər, hasar və s.-də deşik. sif. Dəlinmiş,... |
DƏLMƏ-DEŞİK (ID - 8893)top. Öz-özünə açılmış, yaxud süni surətdə əmələ gətirilmiş irilixırdalı deşiklər. Dəlmə-deşiyi tutmaq.
// Sif. mənasında. Dəlmə-deşik divar. Dəlmə-deşik yer. - [Umud:] Dədəm axşamlar nahaq təzək yandırır, tay... |
DƏLMƏGÖZ(LÜ) (ID - 8894) bax dombalangöz(lü).
|
DƏLMƏK (ID - 8895)f 1. Bir şeylə deşmək, dəlik açmaq, oymaq. Taxtanı dəlmək. Dəmiri dəlmək. - Ağacdələn öz yuvasını ağac koğuşlarında qayırır. Bunun üçün o, ağacda olan hazır koğuşlardan istifadə edir və ya qurumaqda olan ağacları dələrək,...
|
Bu səhifə dəfə baxılıb
Ofis Proqramları üzrə kurslar
Tam məlumat...
Vakansiya - Rus bolmə üçün Riyaziyyat müəlimi
Tam məlumat...
Sürətli hesablama. Mental arifmetika.
Tam məlumat...
......