İzahlı lüğət
DƏHYEK (ID - 8796)is. [fars.] tar. Keçmişdə kəndlilərin feodala, bəyə və ya mülkədara məhsulun onda biri miqdarında natural şəkildə verdikləri vergi. Yığmışıq dəhyekini, boşlamışıq bağlarını; Qış üçün xoşlamışıq Tiflis oyuncaqlarını....
|
DƏXALƏT (ID - 8797)is. [ər.] köhn. İşə qarışma, müdaxilə etmə.
□ Dəxalət etmək (eləmək) - qarışmaq, müdaxilə etmək. Dəccal da edir cümlə işə indi dəxalət; Qanun adı dillərdə fəqət qaldı, daduşcan! “Mol. Nəsr.” Olmaz bu ki, hər... |
DƏXİ (ID - 8798)köhn. 1. B ax da1
|
DƏXİL (ID - 8799)is. [ər.] köhn. Sığınan, himayə axtaran, kömək istəyən.
□ Dəxil düşmək (bəzən “qapma”, “qapısma” sözü ilə) - sığınmaq, himayə istəmək, kömək istəmək. [Azarlılar:] Hacı əmi! Qapına dəxil düşmüşük, şeyx... |
DƏXL (ID - 8800)[ər.] Əlaqə, münasibət, aidiyyət (adətən “dəxli” şəklində). Uşaq mənimdir, baba! Dəxli nədir sizlərə? Kim sizi qəyyum edib, hökm edəsiz bizlərə? M.Ə.Sabir. Naşad əfəndi heç də mətləbə dəxli olmayan lüzumsuz sözlərlə...
|
DƏKKƏ (ID - 8801)is. məh. İri heyvanların (inək, öküz və s.-nin) aşığı; maça. Dəkkə ilə aşıqaşıq oynamaq.
|
DƏQİQ (ID - 8802)sif. [ər] 1. Düpdüz, tamamilə düzgün, incədən-incəyə düzgün. Dəqiq cihazlar. Dəqiq tərəzi. Sənin qüdrətini, sənin əzmini; Dəqiq maşınlarla hesabladılar.
Vahabzadə. // Nöqtəsi-nöqtəsinə, incədənincəyə düzgün.... |
DƏQİQƏ (ID - 8803)is. [ər] 1. Bir saatın altmışda birinə bərabər və ya 60 saniyədən ibarət olan vaxt ölçüsü. Bir dəqiqə sükutdan sonra vəzir Mirzə Möhsün başladı danışmağa.M.F.Axundzadə. Gün var ki, dəqiqəsi uzun əsrə bərabər; Çeşmə...
|
DƏQİQƏBAŞI (ID - 8804)zərf Hər dəqiqədə, hər dəqiqədən bir, tez-tez, müttəsil. Dəqiqəbaşı su içmək. - Yunis dəqiqəbaşı vaqonun qapısına çıxır, pəncərəsindən boylanıb cənuba doğru baxırdı. Mir Cəlal.
|
DƏQİQƏBƏDƏQİQƏ (ID - 8805)zərf Hər dəqiqə, getdikcə; arası kəsilmədən. Kombayn dəqiqəbədəqiqə halı yaxşılaşan xəstəyə bənzəyirdi. S.Rəhman.
|
DƏQİQƏLİK (ID - 8806)sif. Dəqiqə müddətində olan (adətən saylarla). Bir dəqiqəlik iş. İki dəqiqəlik sükut. On dəqiqəlik tənəffüs. [Hüsaməddin:] Sənsən beş dəqiqəlik nəşələrin nəticəsində insanları əbədi fəlakətə düşürən, həyatın...
|
DƏQİQƏŞÜMAR (ID - 8807)sif. [ər. dəqiqə və fars. ...şümar] köhn. Saatda dəqiqəni göstərən böyük əqrəb. Divar saatının dəqiqəşümarı.
|
DƏQİQLƏŞDİRİCİ (ID - 8808)sif. Dəqiq hala gətirən, tam aydınlaşdırıcı, dəqiq göstərən. Dəqiqləşdirici alət.
|
DƏQİQLƏŞDİRİLMƏ (ID - 8809)“Dəqiqləşdirilmək”dən f.is.
|
DƏQİQLƏŞDİRİLMƏK (ID - 8810)məch. Dəqiq hala salınmaq, tam düzgün hala salınmaq, dürüstləşdirilmək, qəti müəyyənləşdirilmək.
|
DƏQİQLƏŞDİRMƏ (ID - 8811)“Dəqiqləşdirmək”dən f.is.
|
DƏQİQLƏŞDİRMƏK (ID - 8812)f. Dəqiq hala salmaq, tam düzgün hala gətirmək, dürüstləşdirmək, qəti müəyyənləşdirmək. Məlumatı dəqiqləşdirmək. Rəqəmləri dəqiqləşdirmək. Mövzunun adını dəqiqləşdirmək. - Orxan nə illah elədi, Bakıdan ayrıldığı...
|
DƏQİQLƏŞMƏ (ID - 8813)“Dəqiqləşmək”dən f.is.
|
DƏQİQLƏŞMƏK (ID - 8814)f. Dəqiq hala gəlmək, tam düzgün şəkil almaq, dürüstləşmək, düzgünləşmək, qəti müəyyənləşmək. Ölçü prosesi dəqiqləşdikcə, tam ədədlər artıq kifayət etmir. Z.Xəlilov.
|
DƏQİQLİK (ID - 8815)is. Dəqiq şeyin halı; tam düzgünlük, mükəmməllik, həqiqətə tam uyğunluq. Tərcümənin dəqiqliyi. Ölçünün dəqiqliyi. Cihazın dəqiqliyi. İfadənin dəqiqliyi.
|
DƏQİQŞÜNAS (ID - 8816)sif. və is. [ər. dəqiq və fars. ...şünas] İncədən-incəni başa düşən (adam).
|
DƏQQÜLBAB (ID - 8817)[ər.]: dəqqülbab etmək (eləmək) - qapını döymək, taqqıldatmaq. [Xudayar bəy] qəndi vurdu qoltuğuna, bir öskürüb [qapını] dəqqülbab elədi. C.Məmmədquluzadə. Az vaxtdan sonra eşitdi ki, qapını dəqqülbab edirlər, bildi ki,...
|
DƏLALƏT (ID - 8818)is. [ər.] 1. Dəlil, sübut.
□ Dəlalət etmək (eləmək) - sübut etmək, göstərmək, təsdiq etmək. [Hakimi-şər:] Siz məni inandırırsınız ki, Ağa Mərdan dindar adamdır? Bu dəlalət edir sizin nadürüstlüyünüzə. M.F.Axundzadə.... |
DƏLBƏND (ID - 8819)is. köhn. Dəvənin boynundan keçib palanın arxasında düyünlənən örkən. Dəlbəndi bərk bağlamaq.
|
DƏLDİRİLMƏ (ID - 8820)“Dəldirilmək”dən f.is.
|
DƏLDİRİLMƏK (ID - 8821)məch. Deşdirilmək, deşik açdırılmaq.
|
DƏLDİRMƏ (ID - 8822)“Dəldirmək”dən f.is.
|
DƏLDİRMƏK (ID - 8823)icb. Deşdirmək, deşik açdırmaq.
|
DƏLƏ (ID - 8824)is. 1. zool. Yırtıcılar dəstəsindən xəzdərili məməli kiçik heyvan. Dələ dərisi.
2. Həmin heyvanın dərisi, xəzi. Boynu dələdən olan palto. |
DƏLƏDUZ (ID - 8825)is. Fırıldaqçı, adamaldadan, hiyləgər, bic. Mənim qızım Səfərdən yaxşı oğlana getməyəcək ki, oğru deyil, dələduz deyil, bir kəsin toyuğuna daş atmaz. Ə.Haqverdiyev. Bəlkə, deyirdim, kağızı bir dələduza oxutmuşdur, arvadı...
|
DƏLƏDUZCASINA (ID - 8826)sif. və zərf Dələduz kimi, dələduza xas olan bir qaydada.
|
DƏLƏDUZLUQ (ID - 8827)is. Fırıldaqçılıq, hiyləgərlik, biclik. Dələduzluq etmək. - Mən Mirzənin də dələduzluğunu görmüşəm. S.Rəhimov.
|
DƏLƏGEY (ID - 8828)sif. dan. 1. Səliqəsiz, tör-töküntülü, pinti. Dələgey qız.
Evində oturmayıb, ora-bura qaçıb söhbət etməyi sevən. Dələgey arvad. |
DƏLƏGEYLİK (ID - 8829)is. dan. Səliqəsizlik, pintilik.
|
DƏLƏQARIN (ID - 8830)sif. və is. dan. Doymaz, çoxyeyən, qarınqulu (adam).
|
DƏLƏQARINLIQ (ID - 8831)is. dan. Qarınqululuq.
|
DƏLƏMƏ (ID - 8832)is. Pendir halına keçmək üzrə olan süd, pendir üçün mayalanmış süd. Qoyun sürüləri nə çox görünür; Bir dələmə tapıb içsək, pis olmaz. S.Vurğun. Gahipendir suyudur, gahi qatıq, gah dələmə; Kim ki, tənqidinə layiqdir, onu...
|
DƏLƏMƏLƏNDİRİLMƏ (ID - 8833)“Dələmələndirilmək”dən f.is.
|
DƏLƏMƏLƏNDİRİLMƏK (ID - 8834)məch. Dələmə halına salınmaq (südü).
|
DƏLƏMƏLƏNDİRMƏ (ID - 8835)“Dələmələndirmək”dən f.is.
|
DƏLƏMƏLƏNDİRMƏK (ID - 8836)f Dələmə halına gətirmək (südü).
|
DƏLƏMƏLƏNMƏ (ID - 8837)“Dələmələnmək”dən f.is.
|
DƏLƏMƏLƏNMƏK (ID - 8838)f Dələmə olmaq, dələmə halına gəlmək (süd).
|
DƏLƏNÇİK (ID - 8839)is. məh. Oxlov.
|
DƏLƏNGAVAZ (ID - 8840)sif. dan. Həddindən artıq uzun, irisümüklü, biçimsiz, nahamar. Dələngavaz adam.
|
DƏLƏYƏN (ID - 8841)bax agacdələn. ..Uşaqlıqda ağaclara dırmaşıb dələyən balaları çıxardığı irigövdəli palıd ağaclarının dövrəsində dolanacaqdır. S.Rəhimov.
|
DƏLİ (ID - 8842)1. sif. Ağlı və şüuru yerində olmayan, ruhi xəstə; divanə. Dəli arvad.
// İs. mənasında. Dəlilərə məxsus xəstəxana. -Dedim: - Bir nəzər qıl, aşiq, halına; Dedi: Əcəb dəli, divanədir bu! Qurbani. □ Dəli etmək... |
DƏLİBAŞ (ID - 8843) |
DƏLİBAŞLIQ (ID - 8844)is. Dəlisovluq, qudurğanlıq, azğınlıq. Dəlibaşlıq etmək.
// Dəliqanlılıq. |
DƏLİBƏNG (ID - 8845)is. bot. Yarpaqlarından narkotik maddə hasil edilən birillik bitki; batbat. Dəlibəng - bir və ya ikiillik bitkidir, .. çirkli-sarı rəngli, geniş qıf şəklində və beşdişli çiçək taclarının üzəri tünd-bənövşəyi rəngli damarla...
|
Bu səhifə dəfə baxılıb
Rus dili kursu
Tam məlumat...
Tibb bacısı kursu
Tam məlumat...
İngilis dili dərsləri
Tam məlumat...
......