İzahlı lüğət
DOQMAT (ID - 10296) [yun.] bax ehkam.
|
DOQMATİK (ID - 10297)sif. [yun.] 1. Doğma (ehkam) mahiyyətində olan, doğmaya aid olan.
2. Mücərrəd, abstrakt, sxematik. Doqmatik izah üsulu. - [Usta Zeynalın] dini etiqadı o dərəcədə doqmatik şəkil almışdı ki, atdığı addımına, gördüyü işinə... |
DOQMATİKLİK (ID - 10298)is. Doğma (ehkam) mahiyyətində olma. Şərhin doqmatikliyi.
// Mücərrədlik, abstraktlıq, sxematiklik. |
DOQMATIZM (ID - 10299)[yun.] kit. Doğmalara (ehkamlara) əsaslanan qeyri-tənqidi təfəkkür; ehkamçılıq.
|
DOL (ID - 10300)is. köhn. Keçmişdə quyudan su, neft (mazut) çəkmək üçün mal dərisindən, yaxud brezentdən və s.-dən tikilən tuluq. Kəlləçarxdan asılan mazut dolları dar ağacından asılan məhkumlar kimi sallanırdı. M.S.Ordubadi. Yaxşı yadımdadır...
|
DOLA (ID - 10301)bax dovla.
|
DOLAB1 (ID - 10302)is. Evin divarında düzəldilən rəf, şkaf. Dolabın qarşısında bir boşqabın qırıqları görünürdü. S.Hüseyn. [Fatma arvad] gümüş stəkanaltılarını, qaşıqlarını tələsə-tələsə dolabdan çıxarır. Mir Cəlal.
// Ümumiyyətlə,... |
DOLAB2 (ID - 10303)is. Quyudan su çıxarmağa məxsus çarx. Su quyusunun dolabı xarab olmuşdur.
|
DOLAB3 (ID - 10304)is. Kələk, hiylə, fənd, biclik, dolaşıq iş.
□ Dolab gəlmək - hiylə gəlmək, aldatmaq, fırıldaq işlətmək. Dolab qurmaq hiylə düzəltmək, kələk qurmaq. Dolaba düşmək - hiyləli işə düşmək, dolaşıq işə düşmək.... |
DOLABÇA (ID - 10305)is. Kiçik dolab (bax dolab1#).
|
DOLABÇI (ID - 10306)sif. dan. Hiyləgər, fırıldaqçı, kələkbaz, bic.
|
DOLABÇILIQ (ID - 10307)is. dan. Hiyləgərlik, fırıldaqçılıq, kələkbazlıq, biclik.
|
DOLABLI (ID - 10308)sif. Dolabı olan. Dolablı divar.
|
DOLAQ (ID - 10309)is. 1. Qılçaya sarılan, yundan və s.-dən toxunma sarğı, yaxud parça zolağı. Dolaqsız gedən oğlan; Dolaq tamam oldu, gəl. (Bayatı). Bir əsgər kəhriz başındakı qarağaca söykənib dolaqlarını bağlayırdı. Mir Cəlal.
// Patava.... |
DOLAQARDI (ID - 10310)is. məh. Biçinçilərin qollarına sarıdıqları sarğı.
|
DOLAQLAMA (ID - 10311)“Dolaqlamaq”dan f.is.
|
DOLAQLAMAQ (ID - 10312)f Dolaq sarımaq.
// Sarımaq. |
DOLAQLANMA (ID - 10313)“Dolaqlanmaq”dan f.is.
|
DOLAQLANMAQ (ID - 10314)məch. Dolaq sarınmaq.
// Sarınmaq. |
DOLAQLI (ID - 10315)sif. Qılçasına dolaq sarımış. Dolaqlı əsgər.
|
DOLAQLIQ (ID - 10316)is. Dolağa yarayan, dolağa yetəcək qədər olan. Bir dolaqlıq şalparça.
|
DOLAM (ID - 10317)is. Sarılan bir şeyin hər bir sarğısı, dövrəsi.
// Sarılan bir şeyin hər dəfədəki sarılmış miqdarı. dolam-dolam sif. Dolama-dolama, əyriüyrü, dolamalar halında olan. □ Dolamdolam olmaq - qıvrılmaq, burum-burum olmaq.... |
DOLAMA1 (ID - 10318)1. “Dolamaq”dan f.is.
sif. Dümdüz olmayan; birbaşa, düz xətlə getməyən, o yana-bu yana burulan, əyri-üyrü, dolanbac. Dolama yol. Dolama cığır. Dolama küçə. - Qaranlıq küçədən sonra yolumuz dolamadır. N.Vəzirov. Dolama yollarla... |
DOLAMA2 (ID - 10319)is. Dırnaq altının iltihabı və irinləməsi; qılbaş. Barmağına dolama çıxıb.
|
DOLAMAÇARX (ID - 10320)is. Quyudan dol və s. vasitəsilə su çəkmək, keçmişdə neft çıxarmaq üçün onun üzərində qurulan sadə, qaldırıcı (çarxlı) qurğu. Bir çocuq atla dolamaçarxda su çəkirdi. S.Hüseyn.
// Gəmilərdə lövbəri qaldırmaq üçün... |
DOLAMAQ (ID - 10321)f 1. Sarımaq, sarıqlamaq. Dolağı ayağına doladı, çəkməsini geydi. - [Durna:] Çay başından gəlirkən saçlarımı əllərinə doladı, kəndin içindən sürüdü. C.Cabbarlı.
məc. dan. Tapşırmaq, üzərinə yükləmək, həvalə etmək,... |
DOLAM-DOLAŞIQ (ID - 10322)sif. və zərf Tamamilə dolaşıq, çox dolaşıq, anlaşılmaz. Burmabığ rəis boğuq səslə öz qəzasında yaranan mürəkkəb vəziyyətdən dolam-dolaşıq raport verməyə başladı. S.Rəhimov.
|
DOLANACAQ (ID - 10323)is. Yaşama şəraiti; güzəran, məişət, keçinəcək, yaşayış. Mirzə Fətəli komediyalarında hər nə yazıbsa, dolanacağımızın eynindən və məişətimizin özvaiəhvalından götürübdür. F.Köçərli. Ancaq anam Allah rəhmətinə...
|
DOLANBAC (ID - 10324)1. sif. Çox dolaşıq, əyri-üyrü. Cığır dolanbac yol kimi əyri idi. M.İbrahimov. Oğul! - deyə Güllü arvad, dolanbac yollarla yox, öz ana ürəyi ilə duyub-anladığı kimi açıq-açığına sözə başladı. Ə.Əbülhəsən.
// Düz... |
DOLANBACI (ID - 10325)zərf Düz xətt ilə yox, əyriüyrü, dolama xətt üzrə. [Kişi] qaraquş kimi qanad gərib, .. dolanbacı getməyə başladı. S.Rəhimov.
|
DOLANBACLI (ID - 10326)sif. Dolama, əyri-üyrü, dolanbac olan. Dəli və azğın dərədən dolanbaclı yollarla hücum edən bulanıq sellərin əkinləri, tikintiləri basmasına, uşaq aparmasına dözməkmi olar? Mir Cəlal.
|
DOLANDIRICI (ID - 10327)is. Adam aldatmağı özünə peşə etmiş adam; fırıldaqçı, aldadıcı.
|
DOLANDIRICILIQ (ID - 10328)is. Dolandırıcının işi, peşəsi; fırıldaqçılıq.
|
DOLANDIRILMA (ID - 10329)“Dolandırılmaq”dan f.is.
|
DOLANDIRILMAQ (ID - 10330)məch. 1. Hərləndirilmək, fırlandırılmaq.
2. Gəzdirilmək. |
DOLANDIRMA (ID - 10331)“Dolandırmaq”dan f.is.
|
DOLANDIRMAQ (ID - 10332)f 1. Hərləndirmək, fırlandırmaq, aylandırmaq, dövr etdirmək. Çarxı dolandırmaq. - O əllər .. cəhrə dolandırmaqdan, lülə sarımaqdan qabar olub ağaca dönmüşdür! Ə.Əbülhəsən.
// Gəzdirmək. Uşağı apar, bağda dolandır,... |
DOLANIŞ (ID - 10333) |
DOLANIŞACAQ (ID - 10334)dan. bax dolanacaq. [İmran:] Nə vaxtadək bizim dolanışacağımız belə gedəcəkdir? Ə.Haqverdiyev.
|
DOLANIŞIQ (ID - 10335)dan. bax dolanacaq.
|
DOLANMA1 (ID - 10336)“Dolanmaq1”dan f.is.
|
DOLANMA2 (ID - 10337)1. “Dolanmaq2”dan f.is.
2. is. Həyat, yaşayış; həyat, yaşayış şəraiti. İkinci günü Ruqiyyə şəhər dolanmasından usandı. A.Divanbəyoğlu. |
DOLANMAQ1 (ID - 10338)f 1. Bir şeyin ətrafında fırlanmaq, hərlənmək, dövr eləmək, aylanmaq; dövrə vurmaq. Bu binanın ətrafını on dəqiqəyə dolanmaq olar. - Hüseynağa şeylərin daşınmasını gözləmədən yuxarı çıxıb buruğu dolandı. M.İbrahimov....
|
DOLANMAQ2 (ID - 10339)f Öz həyatını, dolanacağını bir vasitə ilə təmin etmək, keçinmək, yaşamaq, güzəran etmək. O indi çox yaxşı dolanır.
// Ümumiyyətlə, yaşamaq, güzəran keçirmək, həyat sürmək. Bir növ dolanırdıq, mən palaz toxuyub... |
DOLAŞ1 (ID - 10340)b a x dolaşa. Dəyirmanın, bulaqların suyu donmuş, qurumuş; Sərçə, dolaş yem axtarır, qar üstünə qonmuşdur. A.Səhhət.
|
DOLAŞ2 (ID - 10341)sif. dan. Dolaşıq, pırtlaşıq.
dolaş-dolaş: dolaş-dolaş olmaq - dolaşmaq, dolaşıq düşmək. İp dolaş-dolaş olub açılmır. |
DOLAŞA (ID - 10342)is. zool. Qarğa cinsindən kiçik qara rəngli quş; zağca. Dolaşa yuvası. Dolaşanı ələ öyrətmək olur.
|
DOLAŞDIRILMA (ID - 10343)“Dolaşdırılmaq”dan f.is.
|
DOLAŞDIRILMAQ (ID - 10344)“Dolaşdırmaq”dan (1, 2, 3, 5 və 6-cı mənalarda) məch.
|
DOLAŞDIRMA (ID - 10345)“Dolaşdırmaq”dan f.is.
|
Bu səhifə dəfə baxılıb
İnformatika hazırlığı
Tam məlumat...
LANGUAGEDOM-DA ŞAHMAT DƏRSLƏRİNƏ 10% ENDİRİM
Tam məlumat...
Riyaziyyat hazırlığı (online və kursda)
Tam məlumat...
......