İzahlı lüğət

DOLAŞDIRMAQ (ID - 10346)

f. 1. Dolaşıq salmaq, qarışdırmaq; pırtlaşdırmaq. İpi (sapı) dolaşdırmaq.
Bağlamaq, düymək, dolamaq, bənd etmək, ilişdirmək. Atın noxtasını ağaca dolaşdırmaq.
məc. Hiylə qurub birini bədbəxt etmək, yaxud məsuliyyətə...

DOLAŞIQ (ID - 10347)

sif. 1. Dolaşmış halda olan, pırtlaşıq, bir-birinə dolaşmış, bir-birinə qarışmış, bir-birinin içinə keçmiş. Dolaşıq ip (sap). Dolaşıq saç.
Düz getməyən, əyri-üyrü, dolanbac. Dolaşıq yol. Dolaşıq küçə.
// məc....

DOLAŞIQLI (ID - 10348)

sif. 1. Əyri-üyrü, dolama, dolaşıq. [Sürücü] dolaşıqlı yolda sürəti artırmağın qorxulu olduğunu sezib açıq deyirdi. Mir Cəlal.
Bax dolaşıq 4-cü mənada.

DOLAŞIQLIQ (ID - 10349)

is. Dolaşıq şeyin halı. Fikrin dolaşıqlığı. Məsələnin dolaşıqlığı. - İlyas gülünc bir heyrət, qəribə bir dolaşıqlıq içində çaşıb donmuşdu. Mir Cəlal.

DOLAŞMA (ID - 10350)

“Dolaşmaq”dan f.is.

DOLAŞMAQ (ID - 10351)

f 1. Dolaşıq düşmək, pırtlaşmaq, bir-birinə qarışmaq. Saçları dolaşdı. İp dolaşıb.
Dolanmaq, sarılmaq, ilişmək. Hərçəndi oynamaq ona yaraşır; Siyah zülfü qamətinə dolaşır. Aşıq Hüseyn. Ayı zənciri ilə ağaca dolaşıb...

DOLAY (ID - 10352)

is. Dağın, təpənin döşündən gedən köndələn və əyri-üyrü, dolama yol; cığır. Qardaşım! Görürəm dağlardan keçən; Yaşıl dolaylarda ayaq izini. S.Vurğun. Uzaq yollardan keçib dolaylardan qalxırıq. N.Rəfibəyli.
// Dolama,...

DOLAYI (ID - 10353)

1. Bax dolama1

DOLÇA (ID - 10354)

is. Su və başqa maye tökmək üçün aşağısı nisbətən enli və ağız tərəfə doğru getdikcə daralan uzunsov qab. [Gülzar] başqa bir qoca qadını suya gedən görüncə, gedib dolçasını alır, doldurub gətirir. C.Cabbarlı. [Əhməd:]...

DOLDURMA (ID - 10355)

“Doldurmaq”dan f.is.

DOLDURMAQ (ID - 10356)

f 1. Boş şeyi dolu etmək, bir şeyin içinə doluncaya qədər şey qoymaq (tökmək), dolu hala gətirmək. Kisəni unla doldurmaq. Vedrəni su ilə doldurmaq. Topu hava ilə doldurmaq. Anbarı odunla doldurmaq. - Qurban .. küpəni götürüb endi...

DOLDURTMA (ID - 10357)

“Doldurtmaq”dan f.is.

DOLDURTMAQ (ID - 10358)

“Doldurmaq”dan icb.

DOLDURUCU (ID - 10359)

sif. xüs. Bir şeyi doldurmaq üçün yarayan. Doldurucu materiallar.

DOLDURULMA (ID - 10360)

“Doldurulmaq”dan f.is.

DOLDURULMAQ (ID - 10361)

məch. 1. Boş bir şeyin içinə doluncaya qədər şey qoyulmaq (tökülmək), dolu hala gətirilmək. Kisələr unla dolduruldu. Baklar su ilə dolduruldu. - [Qəhrəman:] Özümü torpaq doldurulmuş torbanın arxasına yıxdım. H.Nəzərli. Piyalələr...

DOLĞUN (ID - 10362)

sif. 1. Orta dərəcədə kök, dolu, ətli-canlı. Dolğun yanaq. - ..Şərəf.. qələmə ağaclar kimi şax və nazik bədənli Şirzadı, .. dolğun, qarayağız Qızyetəri içəri buraxdı. M.İbrahimov. Katib dolğun, sarısaçlı, ortaboylu bir...

DOLĞUNLAŞMA (ID - 10363)

“Dolğunlaşmaq”dan f.is.

DOLĞUNLAŞMAQ (ID - 10364)

f 1. Kökəlmək, ətəcana gəlmək. Səlim daha dolğunlaşırdı. S.Rəhimov.
Yetkinləşmək, kamala yetmək.
Daha da mənalı olmaq, məzmunlu olmaq; mənaca, məzmunca zənginləşmək. Tənqid və satira güclənir, mündəricə getdikcə...

DOLĞUNLUQ (ID - 10365)

is. 1. Köklük, doluluq.
Dolmuş şeyin halı.
məc. Yetkinlik.
məc. Mənaca, məzmunca mükəmməllik. Məzmun dolğunluğu. Əsərin ideyaca dolğunluğu.

DOLĞUNMAQ (ID - 10366)

f Dolğunlaşmaq, yetişmək. Cavan qız sinni-şəbabətə yetmişdi... Boy ucalıb, köksü dolğunub, simasında da ayrı məlahət görünürdü. Çəmənzəminli.

DOLĞUNSİFƏT(Lİ) (ID - 10367)

sif. sifəti dolu, kök; koppuşsifət. [Teymur] dolğunsifət, enlikürək, bədəncə sağlam, çevik bir oğlandı. M.Hüseyn.

DOLĞUNVÜCUD(LU) (ID - 10368)

bax dolğun 1-ci mənada. Bir az sonra yemək otağına iki tələbə də girdi: biri dolğunvücud, qırmızısifət idi, o biri arıq, ortaboylu idi. Çəmənzəminli.

DOLLAR (ID - 10369)

is. [ing.] 100 sentə bərabər pul vahidi.

DOLMA1 (ID - 10370)

“Dolmaq”dan f.is.

DOLMA2 (ID - 10371)

is. Tənək yarpağına və ya kələm yarpağına bükülmüş, döyülmüş ətdən və düyüdən hazırlanan xörək. Yarpaq dolması. Kələm dolması. - [Cəbi:] Aşpazı övrət göndərmişdi bazara, dolma üçün kələm almağa. Ə.Haqverdiyev....

DOLMAQ (ID - 10372)

f 1. Bir yerə daxil olub onu doldurmaq, başdan-başa hər yerini tutmaq, boş yer qoymamaq. Evə adamlar doldu. Otağa soyuq hava doldu. Miniklər gəmiyə doldular. - Sar gəlsin dağa dolsun; Bülbüllər bağa dolsun. (Bayatı). Mal-qara kəndə...

DOLMALIQ (ID - 10373)

sif. Dolmaya yarayan. Dolmalıq ət, yarpaq.

DOLMUŞ (ID - 10374)

f.sif. 1. Dolu hala gəlmiş, içində boş yer qalmamış. Dolmuş qab.
2. məc. Doluxsunmuş.

DOLU1 (ID - 10375)

sif. 1. İçərisi boş olmayan, ağzına qədər bir şeylə doldurulmuş, ya dolmuş. Dolu şüşə. Dolu qab. Dolu hovuz. - Günlərimiz keçəydi qızğın fərəhlər kimi; Dolu qədəhlər kimi. M.Müşflq. Abbas kişi dolu bir heybə hazırlayıb...

DOLU2 (ID - 10376)

is. Havada donub tökülən yağmur dənələri. Dolu yağmaq. - Gah dolu tökür, gah gurşad yağır, sel-su bir-birinə qarışır. S.Rəhimov. Əvvəl xırda, get-gedə iriləşən dolu yağdı. M.Rzaquluzadə.
□ Dolu vurmaq, dolu döymək -...

DOLUB-BOŞALMAQ (ID - 10377)

f 1. Aramsız surətdə bir şeylə dolmaq və boşalmaq. Şəhərin arvadları dəstə-dəstə hacının böyük bacısı Pərinin evinə dolub-boşalmaqda idilər. Haqverdiyev. Həmin axşam Yunisin evi qonaqlarla dolub-boşaldı. Mir Cəlal.
Dərddən,...

DOLUBƏDƏN(Lİ) (ID - 10378)

sif. Dolğun, bir qədər kök, ətli-canlı.

DOLUBUYNUZLULAR (ID - 10379)

is. zool. Buynuzlarının içərisi boş sümükdən ibarət heyvanlar dəstəsi. Dolubuynuzlular və ya marallar fəsiləsinə aid edilən heyvanların buynuzları başqa quruluşda olur. Onların buynuzları içərisi boş olmayan sümükdən əmələ...

DOLUCA (ID - 10380)

sif. Ağzınacan dolu, ləbələb dolu, lap dolu.

DOLUXMA (ID - 10381)

“Doluxmaq”dan f.is.

DOLUXMAQ (ID - 10382)

bax doluxsunmaq. Aqilin ürəyi həyatın bu canlı romanını dinləmək üçün çırpındı, özü isə duymadan doluxdu. S.Rəhimov.

DOLUXSAMAQ (ID - 10383)

bax doluxmaq.

DOLUXSUNMA (ID - 10384)

“Doluxsunmaq”dan f.is.

DOLUXSUNMAQ (ID - 10385)

f Bir şeydən mütəəssir olaraq gözlərinə yaş dolmaq; ağlamsınmaq, ağlamağı gəlmək. Bəyim doluxsundu, qələm əlində titrədi, gözlərindən yaşlar axıb yazdığı misraların üstünə səpildi. Çəmənzəminli. Qıvrım başın...

DOLULUQ (ID - 10386)

is. 1. Dolu şeyin halı. Qabın doluluğu.
Köklük, dolğunluq.

DOLUSİFƏT(Lİ) (ID - 10387)

sif. sifəti dolu, dolğunsifət. Dolusifət oğlan.

DOLUŞ (ID - 10388)

is. Dolma. Bu qab hər doluşda bir kilo yağ ölçür.

DOLUŞMA (ID - 10389)

“Doluşmaq”dan f.is.

DOLUŞMAQ (ID - 10390)

qarş. Kütləvi halda bir yerə dolmaq, daxil olmaq, girmək, gəlib yığılmaq. Tamaşaçılar zala doluşdular. - Yaxındakı evlərdən qadınlar, çocuqlar Rizvanın həyətinə doluşmuşdu. S.Hüseyn. Məktəblilər dəstədəstə; Doluşdu dərs...

DOLUVURMA, DOLUDÖYMƏ (ID - 10391)

is. Əkinlərin, bitkilərin dolu vurmaq nəticəsində məhv, ya xarab olması.

DOLUYANAQ(LI) (ID - 10392)

sif. Yanaqları dolu olan, yanaqları koppuş. Doluyanaqlı uşaq.

DOMB (ID - 10393)

təql. Düşən şeyin çıxardığı səs. Qab əlindən düşüb domb elədi.

DOMBA (ID - 10394)

sif. Adətən “göz” sözü ilə: qabağa çıxmış, irəli çıxmış; dəbərə.. [Leylək Ələmdar:] Oğlan, müştərin-zadın yoxdu ki?- deyə o, domba gözlərini ətrafına gəzdirdi. S.Rəhimov. ..Onun tatar gözünə oxşamayan domba gözləri...

DOMBAGÖZ(LÜ) (ID - 10395)

sif. Gözləri domba, dəbərəgöz.

Bu səhifə dəfə baxılıb

......
Insert Error: Table './shagird_myusers/spam_checker' is marked as crashed and last (automatic?) repair failed